Μας κάνει πλάκα η IBM

Στην ταινία '2001: A space Odyssey', ένας εκ των πρωταγωνιστών είναι μια μηχανή: ο υπερυπολογιστής τεχνητής νοημοσύνης HAL 9000. Ο χαρακτήρας αυτός είναι πνευματικό παιδί του μεγάλου συγγραφέα Άρθουρ Κλαρκ. Έχει μείνει στη μνήμη όλων όσων έχουν δει την ταινία, ως ένα κόκκινο μάτι σε μαύρο φόντο. Στην πλοκή της ταινίας, κατά το ταξίδι στο διάστημα, ο HAL παρουσιάζει "παρεκκκλίνουσα συμπεριφορά", κάνοντας αρκετά λάθη και παίρνοντας πρωτοβουλίες, χωρίς να έχει προγραμματιστεί για κάτι τέτοιο. Σκοτώνει μάλιστα σχεδόν όλα τα -ανθρώπινα- στελέχη του σκάφους, τα οποία προσπαθούν να τον θέσουν εκτός λειτουργίας. Ο Μπόουμαν, ως ο τελευταίος επιζών στο σκάφος και ως ο κύριος πρωταγωνιστής, καταφέρνει τελικά να τερματίσει τον HAL. Στο σίκουελ της ταινίας πάντως, το '2010: The year we make Contact', ο υπερυπολογιστής αυτός συμμετέχει και πάλι.

Το όνομα του HAL, λέγεται ότι επιλέχθηκε με βάση το όνομα της αμερικανικής εταιρίας υπολογιστών IBM, της οποίας τα αξιόλογα κατορθώματα (εκείνης της εποχής) ήταν σίγουρα γνωστά στον Άρθουρ Κλαρκ. Εύκολα παρατηρεί κάποιος ότι το HAL προκύπτει -μέσω του αλγόριθμου του Καίσαρα- από το IBM, ολισθαίνοντας ένα γράμμα πίσω στο λατινικό αλφάβητο. Όλα αυτά φυσικά έχουν συζητηθεί πολλάκις από φίλους του σινεμά κι από... φανατικούς συνωμοσιολόγους.


Μια είδηση της περασμένης εβδομάδας έρχεται να προστεθεί στην ιδιαίτερη αυτή ιστορία, καθώς η εταιρία IBM ανακοίνωσε την τελειοποίηση ενός υπερυπολογιστή που ανέπτυσσε εδώ και τρία χρόνια, με σκοπό να συμμετάσχει σε ένα διάσημο τηλεπαιχνίδι γνώσεων. Το όνομα του νέου αυτού υπολογιστή τεχνητής νοημοσύνης είναι Watson. Το τηλεπαιχνίδι στο οποίο πρόκειται να συμμετάσχει ο Watson, βασίζεται φυσικά σε ερωτο-απαντήσεις γνώσεων ποικίλης θεματολογίας.

Το πιο περίεργο στοιχείο της είδησης αυτής δεν είναι το ότι η IBM αναπτύσσει υπολογιστικά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, αφού ήδη από το 1997 είχε δείξει ανοιχτά σε όλο τον κόσμο τις προθέσεις της, νικώντας με τον Deep Blue στο σκάκι τον παγκόσμιο πρωταθλητή Kasparov. Το περίεργο είναι πως το τηλεπαιχνίδι στο οποίο θα συμμετάσχει το νέο της δημιούργημα, ο Watson, ονομάζεται Jeopardy και προβάλλεται στην Αμερική από το 1964. Το βιβλίο '2001: A space Odyssey' του Άρθουρ Κλαρκ πρωτοεκδόθηκε το 1968, όπως και η αντίστοιχη ταινία, κατά την οποία ακούμε τον HAL να λέει το εξής:

• "This mission is too important for me to allow you to jeopardize it."

Στην ίδια ταινία, ο HAL ενημερώνει το πλήρωμα του σκάφους για τις ικανότητές του στο σκάκι, λέγοντας:

• "Would you like to play a game of chess? I play very well."

(Μπορείτε να ακούσετε την πρώτη φράση εδώ, και την δεύτερη εδώ)